Peroneus neuropathie (klapvoet)
Wat is een klapvoet?
Een klapvoet is het gevolg van een verlamming die de voet en tenen heffen, waardoor bij het lopen de voet niet goed afwikkelt of naar beneden valt. Meestal is er ook een andere groep spieren verzwakt, namelijk de spieren die de enkel stabiliseren bij het lopen en staan.
Waar heb je last van?
De zwakte van voetstrekspieren geeft problemen bij het lopen. Het is moeilijk of helemaal niet mogelijk om de voet en tenen op te tillen. Tijdens het lopen klapt de voet neer en wikkelt niet goed af. Dat veroorzaakt een stijve en moeizame loop, waarbij men gemakkelijk struikelt over oneffenheden in het wegdek of de vloer (tegels, stoep, tapijt). De spierzwakte geeft een gevoel van onzekerheid bij het lopen en staan, waarbij de enkel kan zwikken. Veel patiënten krijgen last van pijn in de zijkant van het onderbeen of de voetwreef door overbelasting van de verzwakte spieren. Een doof of tintelend gevoel in hetzelfde gebied kan ontstaan door beklemming van de zenuwtakken die het gevoel van de huid verzorgen.
Klapvoet: de voet en tenen kunnen niet omhoog getild worden
Relatie tussen de zenuw (nervus peroneus)
en de kop van de fibula (in het rood)
Wat is een peroneus neuropathie?
De oorzaak van een klapvoet is meestal een stoornis van de kuitbeenzenuw (nervus peroneus, tegenwoordig wordt die ook wel nervus fibularis genoemd) bij de knie. De zenuw loopt oppervlakkig ter plaatse van de kuitbeenkop (fibulakop). Dit botpunt is voelbaar aan de buitenkant van het been, net onder de knie (de rode plek bij de nervus peroneus op de afbeelding). De zenuw ligt daar op het bot en duikt daarna in een stugge tunnel van bindweefsel de spieren in. Op die plek is de zenuw gevoelig voor langdurige, of steeds herhaalde druk.
Typische voorbeelden zijn bedlegerigheid, langdurig gehurkt werken tijdens schilderwerk, kniebuigingen onder belasting op een sportschool, maar soms ook de gewoonte lang met de benen over elkaar te zitten.
Ook na een periode van gewichtsverlies kan een klapvoet door een peroneus neuropathie ontstaan.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld door de combinatie van de klacht en neurologisch onderzoek. De plaats van de beklemming is dan soms ook meteen duidelijk, maar moet soms worden vastgesteld met een zenuwgeleidingsonderzoek (EMG).
Wat kun je er aan doen?
Behalve bij een gewrichtsafwijking, is er is geen directe behandeling van beklemming. De belangrijkste actie is het vermijden van directe druk op de zenuw (niet lang met de benen over elkaar zitten, niet langdurig hurken of op knieen zitten etc). Soms moet de patiënt samen met de familie wel even nadenken over lichaamshouding of een gewoonte die de beklemming heeft veroorzaakt.
Behandelingen
Verder kunnen patiënten zelf oefenen door veel op hun hakken te lopen of hun voeten en tenen op te trekken terwijl de hak op de grond staat. Schoenen met platte hakken en reikend tot boven de enkels zijn aan te raden om zwikken van de enkels te voorkomen. Bij een ernstige zwakte of een complete verlamming wordt behandeld door fysiotherapie met gerichte spierkrachttraining. Er kan ook een zogenaamde enkel-voet-orthese (EVO) worden voorgeschreven. Dit is een kunststofspalk die met klittenband wordt vastgemaakt aan het onderbeen en onder de voetzool door loopt. De spalk kan in een gewone schoen gedragen worden.
Beloop
De klapvoet herstelt in veel gevallen binnen twee tot drie maanden. Helaas veroorzaakt de aandoening gedurende die periode veel overlast omdat de beperkingen bij elke loopbeweging merkbaar zijn en de voet dan niet goed ontlast kan worden. Een wandelstok of kruk kan dan uitkomst bieden. Een complete verlamming herstelt vaak niet volledig.
(Bron: Nederlandse Vereniging voor Neurologie)
Enkel-voet orthese